آسمانه ایران کهن

پژوهش های فرهنگ و زبان های باستانی ایران و خاورنزدیک

آسمانه ایران کهن

پژوهش های فرهنگ و زبان های باستانی ایران و خاورنزدیک

خوانش یک متن کوتاه ایلامی هخامنشی

یک نوشته کوتاه سه زبانه بر روی یک جام زرین که از دوران هخامنشیان به دست آمده است دیده می شود. این نوشته هم به زبان پارسی باستان، هم به زبان ایلامی هخامنشی (Achaemenid Elamite) و هم به زبان اکدی است. متن ایلامی هخامنشی این نوشته چنین نویسه گردانی (حرف نویسی) می شود: 

.

vDa-ri-ya-ma-u-iš vsunki ir-ša-ir-ra 

.

می دانیم نویسه های ایلامی برگرفته از همان نویسه های اکدی هستند. نخستین نویسه، نویسه اکدی DIŠ است. اما از آنجا که شیوه ما بر پرهیز از اکدی نویسی و گرایش به ایلامی نویسی است ما از شیوه نگارشی شادروان ریچارد ترود هالک (Richard T. Hallock) در کتاب گلنبشته های باروی تخت جمشید (Persepolis Fortification Tablets; 1969) پیروی نموده و این میخ عمودی را به عنوان یک قرارداد v (به معنی vertical ) می نویسیم. یادآوری می کنم که در نظام نگارشی ایلامی هخامنشی چنین نویسه هایی «نشانگر» (determinative) هستند، یعنی به خودی خود، آوایی نداشته و خوانده نمی شوند. این نویسه ها تنها ماهیت واژه ای که پس از آن آمده است را آشکار می سازد. نشانگر v به این معنی است که واژه آورده شده پس از آن یک «مرد» می باشد. از دیگر نشانگرها در نظام نوشتاری ایلامی می توان به یک میخ افقی اشاره کرد که در زبان اکدی نویسه بوده اما در روش حرف نویسی ایلامی آن را h برگردان می کنیم. h که همچون نشانگر v در نوشته های ایلامی خوانده نمی شود برگرفته از واژه horizontal به معنی افقی بوده و نمایانگر آن است که واژه آورده شده پس از آن یک جایگاه جغرافیایی است. 

.

ادامه مطلب ...

نمایه

این وبلاگ در تاریخ 17/10/1390 برای گفتگو درباره فرهنگ و زبان های باستانی برپا گردید.